TuneList - Make your site Live

Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 2014

Πες μου τι ζηλεύεις

Έλα μικροαστούλη μου. Πες μου τι ζηλεύεις.
Πες μου τι ζηλεύεις σε ένα 20χρονο παιδί που πεθαίνει μέρα με τη μέρα.
Τι ζηλεύεις και σου βγαίνει η κακία.
Έλα πες. Τι ζηλεύεις.

Ζηλεύεις που στα 15 του, του σκότωσαν το φίλο μπρος στα μάτια του; Όχι δε νομίζω να το ζηλεύεις αυτό...

Ζηλεύεις που είναι από καλή οικογένεια; Ναι, το ζηλεύεις. Εσύ θα γύριζες στη Μύκονο με τα κάμπριο στη θέση του. Δε θα σε βασάνιζαν αστυνομικοί στο τμήμα. Ζηλεύεις γιατί πέταξε στα σκουπίδια αυτό που είναι το όνειρό σου.

Ζηλεύεις που έχει τόσους φίλους; Ναι, το ζηλεύεις. Ζηλεύεις που κάποιες χιλιάδες φωνάζουν για αυτόν. Επειδή εσύ είσαι ανύπαρκτος πίσω από το κουτί της τηλεόρασης.

Ζηλεύεις που κάνει απεργία πείνας; Ναι. Αυτό και αν δεν το ζηλεύεις. Γιατί εσύ αγαπάς τόσο τον εαυτούλη σου που ούτε στιγμή θα το σκεφτόσουν. Ζηλεύεις γιατί αυτός κάνει βήματα προς το θάνατο για το δίκιο του, ενώ εσύ για το δίκιο σου στην καλύτερη βρίζεις την κυβέρνηση μέσα στο καφενείο.

Τρίτη 6 Μαΐου 2014

Δημοκρατία ή Κοινοβουλευτισμός;


Ώστε η κυβέρνηση δεν μπορεί παρά να εμφανίζεται σαν φατρία. 
Αυτό που ονομάζουμε κυβέρνηση είναι απλώς η νικηφόρα φατρία
 και στο γεγονός ακριβώς ότι είναι φατρία βρίσκεται αμέσως η αναγκαιότητα παρακμής της. 
Και αντίστροφα, το γεγονός ότι βρίσκεται στην κυβέρνηση την καθιστά φατρία και ένοχη… 

Χέγκελ


Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική πολιτική σκέψη, τα πολιτεύματα χωρίζονται σε δημοκρατικά και μη δημοκρατικά. Η βασική τους διαφορά έγκειται στο ότι στα δημοκρατικά οι πολίτες δεν χωρίζονται σε άρχοντες και αρχόμενους, ενώ στα μη δημοκρατικά υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός.

Στις μέρες μας θεωρείται δεδομένο, σχεδόν απ’ όλους, ότι το πολίτευμα που επικρατεί στις χώρες του λεγόμενου «ανεπτυγμένου» κόσμου είναι η Δημοκρατία. Κάθε τέσσερα χρόνια οι υπήκοοι (γιατί θα ήταν ειρωνεία να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη πολίτες) καλούνται να ασκήσουν το «ύψιστο», υποτίθεται, δικαίωμά τους. Να εκλέξουν τους αντιπροσώπους τους. Κι αυτό το δικαίωμα εκλογής αντιπροσώπων θεωρείται λίγο πολύ απ’ όλους ως η ειδοποιός διαφορά μεταξύ των δημοκρατικών και μη δημοκρατικών πολιτευμάτων.

Μια ματιά όμως στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς –τους οποίους οι νεοέλληνες επικαλούνται μόνο για να κομπάσουν ρατσιστικά για το ότι είναι «απόγονοί» τους, και ποτέ δεν μπαίνουν στον κόπο να τους διαβάσουν- αρκεί για να μας πείσει ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι.

Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του (Α, 1252a, 15-16) λέει: «Κατά μέρος άρχων και αρχώμενος, πολιτικόν» (δηλαδή, το να υπάρχει εκ περιτροπής, με σειρά, άρχοντας και αρχόμενος είναι χαρακτηριστικό πολιτικό). Και παρακάτω (Πολιτικά, Ζ, 1317 b, 2-3): «Ελευθερίας εν τω εν μέρει άρχειν και άρχεσθαι» (δηλαδή, ένα χαρακτηριστικό της ελευθερίας είναι το να άρχει και να άρχεται κανείς με τη σειρά του).

Από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι και στη Δημοκρατία υπάρχουν άρχοντες και αρχόμενοι, οι οποίοι όμως εναλλάσσονται στα αξιώματα. Στη δημοκρατία, δηλαδή, όλοι περνάνε από όλα τα αξιώματα, αλλά δεν κατέχουν κανένα δια βίου, ούτε και το ασκούν κατ’ επάγγελμα.

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, το κύριο γνώρισμα και η ειδοποιός διαφορά της Δημοκρατίας έναντι των άλλων πολιτευμάτων είναι ότι σ’ αυτήν οι άρχοντες αναδεικνύονται με κλήρωση και όχι με εκλογή. Αυτό μπορεί να σοκάρει τους απληροφόρητους ψηφοφόρους-τηλεθεατές, αλλά ο Αριστοτέλης είναι σαφέστατος (Πολιτικά, Δ, 1294b, 8-9) «Λέγω δ’ οίον δοκεί δημοκρατικόν μεν το κληρωτάς είναι τας αρχάς, το δ’ αιρετάς ολιγαρχικόν». 

Η κλήρωση είναι αυτή που διασφαλίζει ότι δεν θα παγιωθεί ο διαχωρισμός ανάμεσα σε άρχοντες και αρχόμενους (όπως συμβαίνει στα σημερινά καθεστώτα). Υπολογίζεται ότι την εποχή της ακμής της αθηναϊκής Δημοκρατίας περίπου το 97% των αξιωμάτων ήταν κληρωτά· το υπόλοιπο ελάχιστο ποσοστό αφορούσε αξιώματα που απαιτούσαν ειδικές γνώσεις –όπως αυτό των Στρατηγών π.χ- αλλά και πάλι το γεγονός ότι λογοδοτούσαν στον Δήμο και ήταν άμεσα ανακλητοί, αποτελούσε ασφαλιστική δικλίδα ενάντια στην αυθαιρεσία, τη διαφθορά και την εξουσιοφρένια, φαινόμενα τόσο συνηθισμένα σήμερα.

Αλλά και ο Ηρόδοτος στον Διάλογο μεταξύ του Μεγάβυζου (υποστηριχτή της ολιγαρχίας), του Δαρείου (υποστηριχτή της μοναρχίας) και του Οτάνη (υποστηριχτή της Δημοκρατίας) δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες. Σχετικά με τα 3 θεμελιώδη χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας λέει: 1) «Πάλω εν αρχής άρχει» (δηλαδή, με κλήρο οι αρχές), 2) «υπεύθυνον δε αρχήν έχει» (δηλαδή, ο καθένας πρέπει να λογοδοτεί για κάθε αρμοδιότητα που του ανατέθηκε) και 3) «Βουλεύματα δε πάντα ες το κοινόν αναφέρει» (δηλαδή, κάθε απόφαση λαμβάνεται μετά από δημόσια συζήτηση). Άλλωστε και ο Πλάτωνας (γνωστός πολέμιος της Δημοκρατίας) στην Πολιτεία του στρέφεται εναντίον της ακριβώς επειδή: «εξ ίσου μεταδώσει πολιτείας τε και αρχών» (δηλαδή, όλοι συμμετέχουν εξίσου στη διοίκηση της πόλης) και επιπλέον επειδή: «και ως το πολύ από κλήρων αι αρχαί εν αυτή γίγνονται» (δηλαδή, η διεύθυνση της πόλης βασίζεται, ως επί το πλείστον, στον κλήρο).

Τα σημερινά πολιτεύματα ανενδοίαστα καπηλεύονται το όνομα της Δημοκρατίας, ενώ ουσιαστικά αποτελούν απλώς κοινοβουλευτικά καθεστώτα. Ο κοινοβουλευτισμός -που ξεκίνησε από τη Βρετανία τον 13ο αιώνα και μορφοποιήθηκε κατά τη Γαλλική και την Αμερικάνικη Επανάσταση- ενώ χρησιμοποιεί δημοκρατική φρασεολογία δεν είναι παρά μια μεταμφιεσμένη ολιγαρχία. Υπάρχει μια μικρή, λίγο-πολύ σταθερή, ομάδα –οι άρχοντες- και μια μεγάλη – οι αρχόμενοι. Η συντριπτική πλειοψηφία της δεύτερης ομάδας δεν αναλαμβάνει ποτέ κανένα αξίωμα, παρά μόνο καλείται κάθε τόσο να ανανεώσει εξουσίες που κρατούν χρόνια τώρα. Και η επικρατούσα απάτη μηχανεύεται διάφορους προσδιορισμούς (κοινοβουλευτική, αστική, προεδρευομένη,  δημοκρατία, κλπ,) για να κρύψει το αυτονόητο: ότι η Δημοκρατία ή είναι τέτοια και δεν χρειάζεται κανέναν προσδιορισμό, ή δεν είναι, και όπως κι αν της ονομάσεις το κακό δεν ξορκίζεται. Τι κι αν ρητά αναφέρεται και στον Επιτάφιο του Περικλή ότι: «και όνομα μεν κέκληται δημοκρατία διά το μη οικείν εν ολίγους αλλ’ ες πλείονας», δηλαδή, το πολίτευμά μας ονομάζεται δημοκρατία επειδή η διοίκηση ανήκει στους πολλούς και όχι στους λίγους; [...]

Οι αρχαίοι Έλληνες μάλλον θα μειδιούσαν αν τους παρουσιάζαμε το ανωτέρω πολίτευμα ως δημοκρατικό. Εμείς όμως –ως γνήσιοι απόγονοί τους!- συνεχίζουμε μακάρια να τρώμε κουτόχορτο και να συμμετέχουμε στην παρωδία των εκλογών, στο γελοίο αυτό γαϊτανάκι που εύστοχα ο μεγάλος αναρχικός Πιότρ Κροπότκιν είχε χαρακτηρίσει ως «το παζάρι της ματαιοδοξίας και των συνειδήσεων».



Κώστας Δεσποινιάδης 
(Περιέχεται στο βιβλίο Πόλεμος και Ασφάλεια, εκδ. Πανοπτικόν, 2008)

Πέμπτη 17 Απριλίου 2014

Σιρόπι για την ομάδα

15-16 χρονών ήμουν. Ο πατέρας μου είχε αρχίσει να αγχώνεται. Από όλες τις εφημερίδες στο περίπτερο αγόραζα τον "Παοκτσή". Μόνο αυτό διάβαζα. Μπουφάν φλάι, αρβύλες (ως μεταλάς), κονκάρδες του ΠΑΟΚ μαζί με κονκάρδες από μέταλ συγκροτήματα στο μανίκι. Μη φανταστείς καρντάσι μου ότι πήγα σε πολλούς αγώνες. Δεν πρόλαβα. 4-5 να πήγα. Πήγαινα στην 4Α. Από τη στιγμή που ήθελα φανατιλίκια εκεί έπρεπε να πάω. Εκεί γινόταν χαμός. Θα σου πω όμως πώς σταμάτησα να πηγαίνω. Παίζαμε με την ΑΕΚ. Στη θύρα μας πήγαινε από χέρι σε χέρι ένα μεγάλο μπουκάλι. Τσίπουρο ή ούζο ήταν. Κάποια στιγμή μου το πάσαρε ο διπλανός μου. Εγώ τότε δεν έπινα ούτε μπίρα. Αλλά ήπια δυο γουλιές. Αφού ήμουν ένας από αυτούς, δεν μπορούσα να πω όχι. Δε θυμάμαι πόσο έληξε ο αγώνας. Δε θυμάμαι πώς γύρισα σπίτι μου. Θυμάμαι μόνο ότι έβλεπα κάποια στιγμή το γήπεδο να κυματίζει. Ολόκληρο το γήπεδο καρντάσι μου, με το γρασίδι. Θυμάμαι ότι όταν έφτασα σπίτι κατάλαβα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά και κλείστηκα στο δωμάτιο και έπεσα στο κρεβάτι. Θυμάμαι ότι το βράδυ δεν κοιμήθηκα, γιατί έβλεπα νάνους να προσπαθούν να ανεβούν στο κρεβάτι μου. Γελάς καρντάσι, ε; Εγώ κόντεψα να τρελαθώ τότε. Μετά από πολλά χρόνια που είπα σε γνωστούς την ιστορία, μου είπαν διάφορες εκδοχές για το τι μπορεί να είχαν βάλει στο μπουκάλι. Σήμερα μετά από κοντά 17-18 χρόνια από τότε έμαθα ότι αυτό το λένε "σιρόπι" οι γηπεδικοί.  Εμένα μου έκανε καλό το περιστατικό. Το σιρόπι όμως του φανατισμού δεν έχει σταματήσει. Καλά κρατεί. Και όσο υπάρχει χούντα θα γίνεται όλο και πιο γλυκό.

Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2014

Λεκιασμένο σεντόνι

Ήταν το 1998. Πρέπει να ήμουν Β' Λυκείου. Είχα φροντιστήριο στην πόλη αλλά έμενα στο χωριό, οπότε είχα ξεκινήσει το δρόμο του γυρισμού, να πάω δηλαδή προς τα ΚΤΕΛ στο Βαρδάρι. Απορροφημένος στις σκέψεις, σκέψεις ενός εφήβου με ο,τι μπορεί αυτό να περιλαμβάνει, δεν παρατήρησα το πλήθος που είχε μαζευτεί στο πεζοδρόμιο. Έπρεπε να φτάσω αρκετά κοντά για να καταλάβω ότι κάτι συμβαίνει. Αρκετός κόσμος και μπάτσοι παντού. Και κορδέλες. Δε μας άφηναν να δούμε τι γίνεται. Μπροστά μου καθόταν ένας δίμετρος μπάτσος που ένωνε τις πλάτες του με τους υπόλοιπους, ώστε να μην μπορεί κανείς να δει, αλλά και να φοβάται να πλησιάσει. Με την αφέλεια της ηλικίας τον ρώτησα τι έγινε περιμένοντας  μια ειλικρινή απάντηση. "Τι να σου λέω τώρα" μου αποκρίθηκε. Γύρισα να φύγω. Είχαν κλείσει έτσι το πεζοδρόμιο που έπρεπε να βγω στο δρόμο. Κι όμως στρίβοντας για τελευταία φορά το κεφάλι κατάφερα να διακρίνω κάτι. Ένα σεντόνι. Ένα λευκό σεντόνι.

Στο σπίτι είχα ξεχάσει κιόλας τι συνάντησα. Ασχολήθηκα με το διάβασμα (και καλά), άκουσα μουσική, ετοιμάστηκα για ύπνο. Μέχρι που άκουσα τον πατέρα μου να σχολιάζει τις ειδήσεις. "Το φάγαν το παιδάκι" είπε και κατέβηκα να δω για τι πράγμα μιλάει. Νομίζω ότι τότε είχα ένα από τα πρώτα σοκ στη ζωή μου. Τότε που κατάλαβα ότι κάτω από το σεντόνι ήταν το πτώμα ενός συνομηλίκου μου, ενός σέρβου μαθητή. Πυροβολημένο από το όπλο αστυνομικού. Δεν καταλάβαινα το γιατί. Όχι ότι τώρα καταλαβαίνω. Θυμάμαι το πόσο άλλαξε μέσα μου η απάντηση του μπάτσου στο τι έγινε. Σκέφτηκα ότι απέφευγε τη σωστή απάντηση: "Πυροβολήσαμε ένα παιδί σαν εσένα. Έτσι." Το βράδυ εκείνο το πέρασα αναστατωμένος. Είχα ερωτήσεις και δεν έβρισκα απαντήσεις. Πέρασε βέβαια το ίδιο γρήγορα όπως και όλα σε εκείνη την ηλικία.

Προχτές όμως το ονειρεύτηκα. Ναι, το όλο σκηνικό. Είδα ξανά τον κόσμο, τους μπάτσους, το σεντόνι. Και καθώς έκανα να φύγω από κει άρχισε να με κυνηγάει. Δεν κατάλαβα τι ακριβώς. Αν ήταν οι μπάτσοι που με κυνηγούσαν, το σεντόνι ή ο νεκρός. Ξέρω μόνο ότι θέλω να το πω. 
Το όνομά του ήταν Marko Bulatovic. Αν ζούσε σήμερα θα ήταν στην ηλικία μου.


Πληροφορίες για το συμβάν: http://www.crimestories.gr/index.php/crime-database/item/download/39_54f356c8e7a8efa98ca48fdb128a49e6